برای همین تصمیم گرفتیم شما را با فرایند تکثیر و آماده‌سازی سی‌دی و دی‌وی‌دی آشنا کنیم و آنچه که در فرایند تصمیم‌گیری به آن نیاز خواهید داشت را به‌صورت منظم در یکجا در اختیارتان قرار دهیم.
دو روش کلی برای چاپ روی سی دی و دی وی دی
به‌طورکلی دو روش برای تکثیر و آماده‌سازی سی‌دی و دی‌وی‌دی وجود دارد که هر یک نقاط ضعف و قوت خود را دارد و بنابراین بسته به شرایط مختلف ممکن است از هر یک از این دو روش استفاده کنید. در اینترنت ممکن است از این دو روش با نام‌های مختلفی نام برده شود که شاید کمی گیج‌کننده باشد. اما وقتی با کلیت ماجرا آشنا باشید دیگر اطلاعات مختلف باعث سردرگمی‌تان نمی‌شود. اساس تفاوت این دو روش به تیراژ سفارش برمی‌گردد. همان‌طور که در چاپ اگر بخواهیم کاتالوگ یا پوستر را در تیراژ بالا چاپ کنیم از چاپ افست استفاده می‌کنیم و اگر تعداد کمی نیاز داشته باشیم به چاپ دیجیتال فکر می‌کنیم، در تکثیرCD و DVD هم این دو رویکرد کلی وجود دارد و از دو فن‌آوری مختلف برای آماده‌سازی سفارش‌ها استفاده می‌شود. در این مطلب که در دو قسمت برای شما آماده شده است با این دو راهکار و نقاط ضعف و قوت هر یک و البته نکاتی که باید در تکثیر بدانیم آشنا خواهیم شد. ابتدا به راهکار تکثیر وسیع می‌پردازیم.
1. Replication - چاپ به وسیله استمپر
شاید تصور بیشتر ما این باشد که تمام DVDهای فیلم و نرم‌افزاری که در بازار هستند ابتدا به‌صورت خام در کارخانه تولید شده‌اند و بعد در شرکتی دیگر اطلاعات روی آن‌ها ذخیره‌شده است. درست چیزی شبیه به کاری که دی‌وی‌دی رایتر کامپیوتر انجام می‌دهد منتها در ابعاد خیلی بزرگ و صنعتی. اگر شما هم جزو این دسته هستید باید بدانید که اشتباه می‌کنید. در فرایند تکثیر با تعداد بالا و به‌صورت حرفه‌ای چیزی به نام سی دی یا دی‌وی‌دی خام وجود ندارد و دی‌وی‌دی شامل اطلاعات مورد نظر شما در طی این فرایند تولید می‌شود.
در این فرایند پیش از هر چیز نسخه‌ی اطلاعاتی که سفارش‌دهنده قصد تکثیر آن را دارد با دقت فراوان برای وجود احتمالی داده‌های خراب بررسی می‌شود. زمانی که محتوا از این مرحله عبور کرد یک دی‌وی‌دی اصلی که اصطلاحاً به آن glass master گفته می‌شود از روی محتوای دی‌وی‌دی مشتری تهیه می‌شود. بدون داشتن یک دی‌وی‌دی مستر بی عیب‌ونقص فرایند تکثیر شروع نخواهد شد.
گام بعدی ایجاد یک استمپر از روی این دی‌وی‌دی اصلی است. استمپر درواقع قالب اطلاعات شماست. همان‌طور که وقتی در صنایع دیگر می‌خواهند از قطعه‌ای به تعداد زیاد تولید کنند قالبی برای آن می‌سازند چنین کاری در تکثیر DVD نیز انجام می‌شود. استمپر قالبی فلزی از جنس نیکل است که اطلاعات لوح فشرده به‌صورت برآمدگی‌های بسیار ریزی که نماینده‌ي همان صفر و یک‌های مشهور دنیای کامپیوتر هستند روی آن ذخیره‌شده است. البته این برآمدگی‌های خیلی ریزی هستند و توقع نداشته باشید با چشم بتوانید آن‌ها را ببینید. استمپر اطلاعات شما که آماده شد می‌تواند برای تکثیر محتوای شما هزاران بار مورد استفاده قرار بگیرد. درست مثل زینک در چاپ افست.
ادامه‌ی فرایند هم درست مثل استفاده از قالب در صنایع دیگر است. استمپر در دستگاه تزریق پلی‌کربنات که ماده‌ی اولیه سازنده لوح فشرده است قرار می‌گیرد و هر بار به مقدار معینی از این ماده به‌صورت مذاب در برخورد با استمپر یک لوح فشرده جدید حاوی اطلاعات شما را ایجاد می‌کند. کنترل کیفیت در تمام این فرایند از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است که نیازمند دستگاه‌های بسیار گران‌قیمتی است. به‌علاوه تمام این فرایند باید در محیطی بدون گردوغبار انجام شود زیرا هر ذره‌ای از گردوغبار به‌شدت به کیفیت خروجی صدمه می‌زند. لوح‌های فشرده‌ی تولیدی در فرایند کنترل کیفیت مورد بررسی قرار می‌گیرند تا مطابقت کامل یا استمپر و لوح اصلی داشته باشند. در ادامه یک لایه‌ی انعکاس‌دهنده و محافظت‌کننده از جنس آلومینیوم بر روی سطح لوح قرار می‌گیرد و CD یا DVD به بخش چاپ لیبل و بسته‌بندی ارسال می‌شود.
چاپ طرح موردنظر شما بر روی لوح فشرده در این روش مشابه چاپ افست معمول است. از طرح شما زینک تهیه شده و در دستگاه‌های مخصوص چاپ لوح فشرده قرار می‌گیرد و فرایند چاپ انجام می‌شود. کیفیت این چاپ در سطح چاپ افست روی کاغذ است و می‌توانید انتظار بالایی از آن داشته باشید. خروجی این کار کاملاً شبیه محصولات اورجینالی است که از بازار تهیه می‌کنید، مثل آلبوم‌های موسیقی.
طول دوره‌ی انجام سفارش‌ها در این روش بسته به شرایط مختلف حدود یک هفته تا ۱۰ روز است و البته حداقل سفارش هم حداقل ۱۰۰۰ نسخه باید باشد. خروجی کار نسبت هزینه‌ی تمام‌شده برای هر لوح مقرون‌به‌صرفه است و از نتیجه‌ی کار هم راضی خواهید بود.
2. Duplication - روش کپی با دوپلیکت
این روش شبیه رایت کردن یک CD یا DVD در رایتر کامپیوتر دفترتان است. با این تفاوت که این کار در ابعاد بزرگ‌تری انجام می‌شود. این کار به‌وسیله دستگاهی به نام دوپلیکیتور انجام می‌شود. این دستگاه اطلاعات را از روی لوح اصلی استخراج می‌کند و بر روی دی‌وی‌دی‌های خام رایت می‌کند. دی‌وی‌دی‌های خام حاوی یک لایه رنگ گیاهی در زیر لایه‌ي شفاف خود هستند. این رنگ نسبت به تابش پرتو لیزر حساس است. در فرایند رایت کردن یک پرتو لیزر بر اساس داده‌های موجود در لوح اصلی بخش‌هایی از این رنگ را می‌سوزاند. با این کار بخش‌هایی از سطح دی‌وی‌دی نور را می‌توانند انعکاس دهند و بخش‌هایی هم نور را جذب می‌کنند و انعکاس نمی‌دهند که این انعکاس و عدم انعکاس همان صفر و یک‌های ذخیره‌شده روی لوح فشرده است. طبیعی است که کیفیت محصول نهایی در این روش خیلی به کیفیت دی‌وی‌دی‌های خام بستگی دارد. برخلاف رایترهای خانگی دوپلیکیتورها می‌توانند در هرلحظه به‌صورت همزمان تعداد زیادی از یک دی‌وی‌دی را کپی کنند. بااین‌حال از این روش عموماً در سفارش‌های زیر 1000 نسخه استفاده می‌شود.
چون تعداد نسخه‌های سفارش شده در این روش عموماً کم است بنابراین برای چاپ روی لوح‌ها هم استفاده از چاپ افست مقرون‌به‌صرفه نیست. به همین دلیل برای چاپ روی این DVDها عموماً از چاپ دیجیتال استفاده می‌شود.
کدام روش برای چاپ روی سی دی و دی وی دی بهتر است؟
پاسخ ساده است. هیچ‌کدام!
هرکدام از این دو روش مزایا و محدودیت‌های خود را دارند و بسته به شرایط و موقعیت ممکن است از هرکدام از آن‌ها استفاده شود. اما برای اینکه کار برای شما راحت‌تر شود این دو روش را از چند زاویه باهم مقایسه می‌کنیم.
مقایسه چاپ به وسیله استمپر و چاپ به روش کپی
قیمت:
هزینه‌های اولیه در روش استمپر و چاپ افست خیلی بالاست و بنابراین زمانی به‌صرفه است که تعداد سفارشتان بالا باشد. اگر سفارش شما به‌طور مثال 1000 عدد است قیمت تمام‌شده در روش استمپر خیلی پایین‌تر از روش دوم است.
زمان تحویل:
در فاکتور زمان تحویل، روش دیجیتال برتری دارد. درحالی‌که آماده کردن خروجی نهایی کار شما در روش دوم 3 تا 4 روز کاری زمان می‌برد در روش استمپر بین ۶ تا ۹ روز کاری باید برای دریافت سفارشتان صبور باشید. در حالت عادی این اختلاف زمان خیلی اهمیت ندارد. اما اگر جزو کسانی هستید که اقلام نمایشگاهی خود را دو یا سه روز پیش از شروع نمایشگاه سفارش می‌دهید ممکن است این کاهش زمان هم برایتان خیلی مهم باشد.
کیفیت لوح:
تا همین چند وقت پیش در کشوی خیلی از ما تعداد زیادی سی‌دی رایت شده بود که به‌قدری خط رویش افتاده بود که خوانده شدنش توسط سی‌دی‌رام ممکن نبود. استفاده از خمیردندان و سایر شوینده‌ها و روش‌ها هم برای تمیز کردنشان در عمل تأثیر خاصی نداشت. سی‌دی‌های رایت شده خیلی زود خراب می‌شدند.
کیفیت لوح‌های فشرده‌ای که با روش استمپر تولید می‌شوند خیلی بیشتر از لوح‌های تکثیرشده با روش دوم هستند. در روش استمپر خط و خش معنای خاصی ندارد و جز در حالتی که لوح صدمه جدی ببیند خوانایی خود را حفظ می‌کند. اما در تکثیر با دوپلیکیتور چند خط و خش ساده می‌تواند خوانده شدن لوح فشرده را با مشکل جدی مواجه کند. بنابراین اگر قرار است از لوح فشرده‌ی شما در درازمدت و به‌صورت طولانی استفاده شود حتماً به مسئله ماندگاری توجه داشته باشید.
کیفیت چاپ و بسته‌بندی:
در مورد چاپ هم جای سؤال نیست، اگر تعداد سفارش شما پایین باشد در بسته‌بندی هم محدودیت دارید. اما در سفارش بالا به این دلیل که چاپ بسته‌بندی اختصاصی مقرون‌به‌صرفه می‌شود امکان خلاقیت و ایجاد طرح‌های خاص بیشتر می‌شود. بنابراین اگر کیفیت خروجی کار برای شما اهمیت بسیار بالایی دارد و به‌طور مثال قرار است لوح فشرده‌ی شما به دست افرادی برجسته مثل مدیران عامل شرکت‌ها یا مقامات بالای دولتی برسد ممکن است علی‌رغم اینکه به تعداد کمی لوح فشرده نیاز دارید به استفاده از چاپ افست و بسته‌بندی اختصاصی هم فکر کنید.
کیفیت صدا:
برای صدابرداری یک قطعه فیلم یا موسیقی خیلی زحمت کشیده‌اید و کاری باکیفیت بالا تهیه کرده‌اید. حالا برای انتقال این کیفیت بالا باید رسانه‌ی مناسبی هم داشته باشید. کیفیت صدا در روش تکثیر استمپر خیلی بهتر از روش دوم است. اگر از روش دوپلیکیت برای تکثیر استفاده کنید متوجه خواهید شد که کیفیت صدا در لوح فشرده اصلی باکیفیت لوح‌های تکثیرشده تفاوت دارد. بنابراین در سفارش خود این موضوع را هم در نظر داشته باشید.
کدام‌یک را انتخاب کنم؟
به‌طور ساده می‌توان گفت اگر تعداد سفارشتان بالای ۱۰۰۰ عدد است حتماً از روش استمپر استفاده کنید. اگر محدودیت زمانی خیلی خاصی دارید حتماً با جایی که سفارش شما را انجام می‌دهد مشورت کنید چون ممکن است در محدودیت زمانی شما تکثیر به روش استمپر عملی نباشد. در سفارش‌های پایین و به‌طور مثال ۱۰۰ عددی هم روش دوپلیکیت و چاپ دیجیتال مقرون‌به‌صرفه تر است. اما اگر کیفیت نهایی کار چه به لحاظ کیفیت صدای داخل لوح فشرده و چه ماندگاری و حتی بسته‌بندی برایتان اهمیت حیاتی دارد باز هم با سفارش‌گیرنده مشورت کنید شاید تنها راه برای شما این باشد که بیشتر هزینه کنید و به سراغ روش اول بروید و البته تعداد خیلی بیشتری هم لوح فشرده دریافت کنید.
هنگام سفارش چاپ روی سی دی و دی وی دی به چه نکاتی توجه کنیم؟
چند نکته هست که باید توجه خیلی زیادی به آن داشته باشید وگرنه می‌تواند در روند سفارشتان اختلال ایجاد کند و حتی باعث از بین رفتن خروجی کار بشود. این نکات عبارت‌اند از:
۱- مجوزهای قانونی لازم را بگیرید. نمی‌توانید تکثیرکننده‌ای را راضی کنید که محتوایی که تکثیر آن نیاز به مجوز دارد را بدون داشتن آن برای شما تکثیر کند. بنابراین پیش از اقدام برای سفارش دادن حتماً و حتماً این مجوزها را دریافت کنید.
۲- یک بار در تاریخ اروپا به دستور پادشاه هزاران نسخه از انجیل تکثیر شد، اما یک اشتباه کوچک در جا افتادن یک حرف نفی باعث شد دستور پرهیز از انجام یک گناه کبیره به توصیه به انجام آن تبدیل شود و ناچار شدند هزاران نسخه از کتاب مقدس را جمع‌آوری کرده و بسوزانند! این داستان به واقعه‌ی «انجیل شریر» در تاریخ مشهور شد. پس لطفاً و حتماً دی‌وی‌دی اصلی خود را بارها چک کنید. این مسئله قلب تمام ایرادهای چاپی و تکثیر است. هیچ‌چیزی بدتر از این نیست که بعد از تکثیر و اماده شدن سفارشتان متوجه شوید که یک اشتباه کوچک در محتوای تکثیرشده‌ی شما وجود دارد. تکثیرکننده‌ها مسئولیتی در قبال این اشتباهات ندارند چون آن‌ها اصلاً نمی‌دانند محتوای شما چیست. حتی اگر برای سفارش دادن هم عجله دارید این ریسک خطرناک را نکنید و بارها محتوایتان را بررسی کنید.
۳- طرح روی لوح فشرده باید طبق استانداردها و با فرمتی تهیه شود که چاپخانه نیاز دارد. این استاندارد را در بخش راهنمای ارسال فایل محصول مطالعه نمایید و فایل مناسب و درست را در irchap بارگزاری نمایید. اندازه‌ها در چاپ روی لوح فشرده اهمیت زیادی دارند. در این زمینه دقت زیادی بکنید. در ضمن اگر از عکسی در طرح روی لوح فشرده می‌خواهید استفاده کنید مطمئن شوید که کیفیت بالا و در حد قابل قبولی دارد. عجله نکنید و تا اطمینان حاصل نکرده‌اید فایل را بارگزاری نکنید. این طرح چشم کار شماست.
۴- به زمان‌بندی‌ها توجه داشته باشید. فرایند تکثیر و چاپ روی لوح فشرده در کمترین حالت چند روز زمان می‌برد. بنابراین کار را به لحظه‌ی آخر نیندازید. به‌خصوص که در زمان نزدیک به برگزاری نمایشگاه‌ها بار ترافیکی کار چاپخانه‌ها هم بیشتر می‌شود. پس سفارش خود را در وقت مناسب بدهید تا خیالتان بابت خروجی باکیفیت و سروقت راحت باشد.