بررسی نرم افزارهای طراحی شرکت Adobe

چون در ایران محدودیت‌های مربوط به کپی‌رایت اغلب رعایت نمی‌شود تقریباً همه‌ی ما حداقل برای یک‌بار هم که شده با نرم‌افزارهای مختلف کار کرده‌‌ایم. اما آنچه شاید بین تجربه‌ی اکثر ما مشترک باشد سر درنیاوردن از تفاوت نرم‌افزارهای گرافیکی بزرگی مثل photoshop  و InDesign و دیگر نرم‌افزارهای مطرح بازار است. برای بیشتر ما نرم‌افزارهای دیگر فرق خاصی با فتوشاپی که خیلی اسمش را می‌شنویم نداشته‌اند و در کل متوجه نشدیم که موارد استفاده از هرکدام از این نرم‌افزارها دقیقاً چیست.

متأسفانه این مسئله فقط به کاربران آماتور و معمولی برنمی‌گردد و حتی برخی از طراحان هم از این نرم‌افزارها درست و به‌جا استفاده نمی‌کنند. حالا اگر یک طراح حرفه‌ای هم با شما تماس بگیرد و از این شکایت کند که به‌طور مثال طراح قبلی فایل‌ها را در نرم‌افزارهای طراحی نامناسبی در کنار هم قرار داده و خروجی گرفته ممکن است فکر کنیم این طراح جدید کارش را بلد نیست. حتی ممکن است در دل خودمان هم بگوییم که "خب اینکه کاری ندارد. دوتا تغییر در فتوشاپ است، انجام بده و سیو کن."

اما خب واقعیت غیر از این است. Photoshop، InDesign و Illustrator مهم‌ترین نرم‌افزارهای طراحی هستند. تعداد زیادی نرم‌افزار دیگر هم در بازار وجود دارد که عموماً در ایران شناخته‌شده نیستند. اگر شرکت Adobe برای طراحی، سه‌گانه‌ی نرم‌افزاری خود را دارد به این معناست که هر یک از این نرم‌افزارها کاربرد و استفاده‌ی مخصوص به خود را دارند و باید در جای مناسبی از آن‌ها استفاده شود. با مقایسه و درک تفاوت این نرم‌‌افزارها شما می‌توانید نیازهای خاص خودتان را ارزیابی کنید و ببینید که در هر مورد کدام‌یک از این نرم‌افزارها برای پوشش آن مناسب‌تر هستند و دیگر خروجی کار شما پر از متن‌های تار و طرح‌بندی درهم‌ و برهم نباشد.

در این مجموعه مطلب تلاش خواهیم کرد تا شما را با مطرح‌ترین نرم‌افزارهای شرکت Adobe که برای طراحان کاربرد دارد بیشتر آشنا کنیم.

نرم افزار Adobe Photoshop

کمتر نرم‌افزاری هست که به‌اندازه‌ی فتوشاپ محتوای آموزشی رایگان و غیررایگان داشته باشد. از همان سال‌های خیلی دور که سی‌دی‌های آموزش نرم‌افزارها خیلی رواج داشت آموزش فتوشاپ پای ثابت محصولات این شرکت‌ها بود. الآن که با گسترش اینترنت و محتوای موجود در آن کار خیلی ساده‌تر هم شده، سایت‌های فارسی و انگلیسی زیادی هستند که شما را با جدیدترین و حرفه‌ای‌ترین نکات آموزشی فتوشاپ آشنا می‌کنند. خب این خیلی هم خوب است که برای یک نرم‌افزار چنین جامعه‌ی آموزشی قدرتمندی وجود داشته باشد اما این محتوای آموزشی بسیار قوی یک عارضه‌ی جانبی هم به همراه داشته است: حجم بالای اطلاعات در اینترنت باعث شده تا بسیاری از مردم و حتی طراحان فکر کنند که فتوشاپ برای کار کردن خیلی ساده است و بنابراین برای انجام هر کار گرافیکی و طراحی به سراغ این نرم‌افزار می‌روند. این افراد پیش خود می‌گویند که خب چه کاری است که برویم به دنبال آموزش به فرض نرم‌افزار InDesign. با قابلیت‌های فتوشاپ هم می‌شود همین کار را راحت انجام داد؛ و بعد اتفاقی که نباید می‌افتد!

بیشتر بخوانید: نکات ضروری چاپ بنر و تنظیمات فتوشاپ

برنامه فتوشاپ چه کاری انجام می‌دهد؟

اولین چیزی که باید در مورد فتوشاپ بدانید و درواقع تفاوت کلیدی این نرم‌افزار با نرم‌افزار دیگری مثل Illustrator همین است، این است که فتوشاپ نرم‌افزاری بر پایه پیکسل کار می‌کند. یعنی طرح‌های گرافیکی در آن پیکسل-پیکسل هستند و به‌صورت وکتور(برداری) ذخیره نمی‌شوند. (قبلاً در توصیف فرمت‌های ذخیره‌سازی مفصل تفاوت این دو دسته را شرح دادیم) فتوشاپ در اصل برای کار بر روی عکس‌های گرفته شده با دوربین به وجود آمد و بسیاری از قابلیت‌ها و کارکردهای امروزی آن در طرح اولیه نبود.

بخشی از شهرت فتوشاپ بیشتر به این خاطر است که بسیاری از کاربران از آن برای ایجاد واسط‌های کاربری با جزئیات فراوان، گرافیک‌های صفحات وب، بنرهای اینترنتی، افکت‌های روی متن و دیگر موارد استفاده می‌کنند.

ادوبی در ادامه به گسترش امکانات و ابزارهایی پرداخت که به طراحان کمک می‌کند تا به خلق تصاویر برای چاپ، وب، المان های اولیه برای موشن گرافیک و غیره بپردازند. بنابراین و به‌طورکلی فتوشاپ در موارد زیر استفاده می‌شود:

• بهبود عکس/ تصحیح رنگ‌های عکس
• طراحی واسط کاربری وب موبایل و نرم‌افزار
• گرافیک وب
• گرافیک‌های متحرک
• افکت‌های خاص

اشتباهات رایج و تصورات اشتباه درباره فتوشاپ:

یکی از تصورات غلط و اشتباهات رایج در استفاده از فتوشاپ استفاده از آن برای طراحی لوگوست. استفاده از فتوشاپ برای طراحی لوگو و چیزهای دیگر مثل آن یک ایده‌ی وحشتناک است که اگر می‌خواهید درگیر عذاب دائمی نشوید حتماً فراموشش کنید. به‌طور مثال بیایید نگاهی به مورد مثالی مشهور، کارت ویزیت بیندازیم. در اینترنت به‌قدری آموزش طراحی کارت ویزیت با استفاده از فتوشاپ وجود دارد که واقعاً مخاطب را به این اشتباه می‌اندازد که فتوشاپ ابزار کاملاً مناسبی برای طراحی کارت ویزیت است. اگرچه ممکن است خروجی این آموزش‌ها حتی خیلی هم جالب از آب دربباید و شما از چاپ خروجی کار راضی باشید اما این اشاعه‌ی عادتی است که استفاده از ابزار نامناسب را برای انجام یک کار ترویج می‌کند.  

نرم‌افزار Illustrator برای ایجاد خروجی مناسب برای چاپ خیلی بهتر از فتوشاپ است. این درست است که می‌توانید در فتوشاپ نوع فایل خروجی را مشخص کنید و حتی از pathهای وکتور استفاده کنید و یا اشیاء وکتور را در قالب smart objectها استفاده کنید. اما به‌هرحال در پایان خروجی کار شما به‌صورت پیکسلی خواهد بود. البته اگر از فرمتی مثل .TIFF استفاده کنید اطلاعات لایه‌ها و شفافیتشان ذخیره خواهد شد. اما فرمت .EPS خروجی وکتور را پشتیبانی نمی‌کند و بنابراین لزوماً فتوشاپ بهترین راه برای آماده‌سازی یک کارت ویزیت نیست. هرچند این به این معنی هم نیست که نباید هیچ‌وقت از فتوشاپ برای طراحی کارت ویزیت استفاده کنید. در حقیقت زمان‌هایی هم هست که فتوشاپ ابزاری مناسب برای همین کار خواهد بود. درواقع این به ایده‌ی طراحی کار هم بستگی دارد.

به‌طور مثال اگر کارت ویزیت شما شامل بافت عکس و یا افکت‌های ویژه‌ای مثل بلور(البته استفاده از این افکت‌ها لزوماً هم کار خوبی نیست) و یا هر طراحی و شیءای که بر پایه‌ی پیکسل است فتوشاپ قطعاً بهترین راه خواهد بود. هرچند به یاد داشته باشید که در خروجی گرفتن هر طراحی گرافیکی بر پایه پیکسلی رزولوشن حداقل ppi 300 باشد و کار را در مود رنگ CMYK ذخیره کنید و هرگز به سراغ مد رنگ RGB نروید. به‌خصوص اگر از فیلترهای فتوشاپ در کارتان استفاده کرده باشید تغییر به مد CMYK‌ نشان می‌دهد که برخی از این فیلترها حالت اشباع‌شدگی رنگی دارند و ممکن است از استفاده از آن‌ها منصرف شوید.

• به‌طورکلی اصلی‌ترین نقاط قوت فتوشاپ عبارت است از :
• بهترین ابزار برای دستکاری و بهبود تصاویر است
• امکان ویرایش تصاویر حتی در حد پیکسل دارد
• شامل مجموعه‌ی کاملی از ابزارها فیلترها و افکت‌های ویژه است
• برخی قابلیت‌های ابتدایی طراحی را نیز دارد
• و دو نقطه‌ ضعف فتوشاپ هم عبارت است از :
• محیط بر پایه پیکسل که می‌تواند باعث شود خطوط و اشیا دندانه‌دار و فونت‌ها مبهم دیده شوند.
• کار کردن با متن و چیدن در تصویر مشکل است.

نرم افزار Adobe Bridge

کار کردن با فتوشاپ مثل کار روی یک میز شلوغ است. فایل‌های زیادی لازم می‌شود که باز و بسته شوند و کلی تغییرات که باید دقیق و حساب‌شده انجام شوند. Bridge یک نرم‌افزار کمکی است که کار فایل کنار میزتان را به‌خوبی انجام می‌دهد. شما می‌توانید به‌راحتی عکس‌ها را از خروجی دوربین یا هرجای دیگر در این نرم‌افزار نظم دهید، دسته‌بندی کنید، بر اساس ویژگی‌های مختلف رتبه‌بندی کنید و کلکسیون‌های تصویری خود را برای هر پروژه یا علاقه خود ایجاد کنید. درواقع این نرم‌افزار یک file browser تخصصی برای عکس و مواد اولیه نرم‌افزارهای طراحی است که خیلی خوب می‌فهمد حجم زیاد فایل می‌تواند شما را به‌شدت گیج کند. در واقع Bridge پل ارتباطی مناسبی است که همه‌ی نرم‌افزارهای Adobe را به هم مرتبط می‌کند و خروجی هرکدام را برای ورودی دیگری در دسترس قرار می‌دهد.

نرم افزار Adobe Illustrator

نرم‌افزار Illustrator شرکت ادوبی برخلاف دیگر محصول مشهورتر این شرکت (فتوشاپ) یک برنامه طراحی بر پایه‌ی وکتور است. این نرم‌افزار بیشتر برای تولید گرافیک‌های برداری به‌خصوص لوگوها و نشان‌های تجاری و دیگر عناصری که زیاد نیاز به تغییر سایز دارند استفاده می‌شود. گرافیک‌های وکتور تصاویری هستند که قابلیت تغییر ابعاد بدون از دست دادن کیفیت را دارند و برخلاف تصاویر پیکسلی که با بزرگ و کوچک شدن کیفیتشان تغییر می‌کند تصاویر وکتور را می‌توان به هراندازه‌ای بدون نگرانی از کوچک‌ترین افت کیفیتی بزرگ و کوچک کرد. این برنامه به لحاظ عملکرد خیلی شبیه نرم‌افزار مشهور corel  است که در ایران هم بسیار شناخته‌شده است و بسیاری از گرافیست‌های باسابقه از آن استفاده می‌کنند. به‌علاوه عملکرد این برنامه به نرم‌افزار Adobe Fireworks‌ هم که بیش از یک دهه پیش عرضه شد شباهت دارد.

همان‌طور که گفتیم قدرت اصلی این نرم‌افزار در طراحی و ایجاد لوگو تایپ‌هاست. اما چیزی که برتری اصلی این نرم‌افزار به فتوشاپ است محیط وکتور نرم‌افزار است و اینکه هر آنچه در محیط Illustrator ایجاد می‌شود حالت وکتور و قابلیت تغییر سایز دارد.

نرم‌افزار Illustrator  عموماً در کاربردهای زیر استفاده می‌شود:

• طراحی لوگو/ لوگو تایپ/ مونوگرام
• گرافیک‌های مورداستفاده در وب
• گرافیک‌های متحرک
• طراحی‌های وکتور

اگرچه از Illustrator می‌توان برای ایجاد وب‌سایت با نهایت جزئیات استفاده کرد اما همچنان فتوشاپ ابزار بسیار بهتری برای طراحی واسط کاربری و دیگر عناصر گرافیکی مورداستفاده در وب‌سایت است. به‌علاوه Illustrator برای متحرک‌سازی مناسب نیست. اگر به دنبال ایجاد یک انیمیشن فلش هستید این نرم‌افزار نمی‌تواند این کار را برای شما انجام دهد. بهترین راهکار برای انجام این کار این است که اشیای گرافیکی خود را در Illustrator ایجاد کنید و آن را به نرم‌افزار فلش ببرید و متحرک‌سازی را در آنجا انجام دهید.

خیلی‌ها گمان می‌کنند فیلترهای Illustrator و فتوشاپ یکی هستند و مانند هم عمل می‌کنند. درحالی‌که این درست نیست و این فیلترها با هم متفاوت‌اند.

اما اگر می‌خواهید لوگو و یا نشان تجاری و یا کارت دعوت و عروسی طراحی کنید این نرم‌افزار می‌تواند ایده‌آل باشد. از بعد از انتشار نسخه CS4 این نرم‌افزار امکان ایجاد بروشورها گزارش‌های سالانه و حتی کتاب از حالت ساده تا پیچیده و با جزئیات را اضافه کرده است. البته این نرم‌افزار هنوز هم master page نرم‌افزار Indesign را ندارد و بنابراین در کارهای پیچیده‌تر و یا حرفه‌ای‌تر باید به سراغ همان نرم‌افزار رفت.

به‌طورکلی اصلی‌ترین نقاط قوت Illustrator عبارت است از :

بهترین گزینه برای تصاویر وکتور با قابلیت تغییر اندازه بدون از دست دادن کیفیت است

برای طراحی لوگو ایده آل است

امکان اتصال با عناصر گرافیکی در دیگر برنامه‌ها بدون تبدیل کردن آن‌ها به حالت پیکسلی دارد

و دو نقطه‌ضعف مهم آن هم عبارت است از :

فیلترها و ابزارهای ویرایش تصویر محدودی دارد

گرچه امکان طراحی‌های چندصفحه‌ای وجود دارد اما خیلی زمان‌بر است.

نرم افزار Adobe Indesign

قسمت خوب نرم‌افزار InDesign این است که به‌دلیل داشتن کاربرد خاصی که دارد جایگاه استفاده از آن در بین دیگر نرم‌افزارهای گرافیکی گیج‌کننده نیست. کاربرد اصلی این نرم‌افزار صفحه چینی محتواهایی است که قرار است چاپ شود. این محتوا ممکن است بروشور، خبرنامه، کارت ویزیت، و یا کتاب و به‌طورکلی هر چیزی که ترکیبی از بلوک‌های متن-تصویر و دیگر عناصر گرافیکی است باشد. هدف این نرم‌افزار ورودی گرفتن اشیا و کارهای گرافیکی شما از خروجی نرم‌افزارهای دیگر مثل Photoshop و Illustrator و قرار دادن آن‌ها به شکلی مناسب در کنار یکدیگر است.

این نرم‌افزار در پروژه‌هایی که به صفحه چینی چندین صفحه نیاز دارد، و یا نیازمند ایجاد یک فرمت اصلی (مستر) هستیم که قرار است در صفحات دیگر تکرار شود خیلی کارآمد است. هرقدر کار با متن در نرم‌افزارهای دیگر گرافیکی راحت نیست اینجا داستان برعکس است. قابلیت‌های خیلی خوب این نرم‌افزار برای کار با متن و قرار دادن کادرهای متن در گوشه و کنار تصاویر و اشیا کار را برای طراحان کاتالوگ‌ها خیلی راحت می‌کند.

عمده‌ی کاربردهای این نرم‌افزار عبارت است از:

• طراحی کتاب
• بروشورهای چندصفحه‌ای
• گزارش‌های سالانه
• پی‌دی‌اف‌های تعاملی

اگرچه که این امکان وجود دارد که اشیا موردنظرتان را در این نرم‌افزار هم ایجاد کنید اما این نرم‌افزار در طراحی مزیتی به Illustrator‌ ندارد. بنابراین این اصلاً ایده‌ی خوبی نیست که اشیاء گرافیکی موردنظرتان را در InDesign‌ طراحی کنید. به‌جای آن بهتر است از برنامه‌های دیگر برای طراحی این اشیا و طرح‌های گرافیکی استفاده کنید و خروجی کار را برای چیدمان نهایی به این نرم‌افزار ببرید. در  InDesign خبری از فیلترهایی که به‌طور مثال در فتوشاپ وجود دارد نیست. فکر طراحی لوگو در این نرم‌افزار را هم از سرتان بیرون کنید.

به‌طورکلی اگر پروژه‌ی چاپی شما از چندین صفحه تشکیل شده بود و یا یک قالب و صفحه‌بندی اصلی و مستر داشت قابلیت master page این نرم‌افزار راهکار مناسبی برای صفحه‌بندی پروژه شما خواهد بود. این نرم‌افزار همچنین پشتیبانی خیلی خوبی از صفحه‌بندی‌های سه‌ستونه و دیگر موارد مشابه دارد.

به‌طورکلی اصلی‌ترین نقاط قوت InDesign عبارت است از :

بهترین برای طراحی‌های چندصفحه‌ای و قالب‌دار

سیستم master page  با قابلیت مدیریت عناصر تکرارشونده در هر صفحه از پروژه

امکان اتصال با عناصر گرافیکی در دیگر برنامه‌ها بدون تبدیل کردن آن‌ها به حالت پیکسلی

و دو نقطه‌ضعف مهم آن هم عبارت است از:

• ابزارهای طراحی محدود
• ابزارهای ویرایش تصویر بسیار محدود

نرم افزار Adobe Incopy

درست است  که پروژه‌هایی مثل کتاب که علاوه بر جنبه‌ی طراحی، جنبه‌ی متنی و ویرایشی دارند با InDesign طراحی می‌شوند. اما تولید متن و ویراستاری و هماهنگ کردن آن با طراحی خودش داستان جداگانه‌ای است. InCopy یک ابزار ویرایشی با امکانات کافی است که به طراح و ویراستار اجازه می‌دهد بدون این‌که در کار هم تداخلی ایجاد کنند هر دو روی یک خروجی کار کنند و هر آنچه ویراستار لازم است از رعایت ظرایف طراحی بداند را در اختیارش قرار می‌دهد. این ویژگی علاوه بر بالا بردن دقت، موجب صرفه‌جویی در زمان نیز می‌شود. این‌که ویراستار در هرلحظه خروجی کارش را در قالب طراحی ببیند به او و البته به طراح خیلی کمک می‌کند تا درمجموع نتیجه‌ی بهتری بگیرند.

نرم افزار After Effects

Adobe نرم‌افزارهای خیلی زیادی در سبد محصولاتش دارد که کاربردهای خاص و تخصصی دارند. از حوزه‌ی طراحی گرافیک – که ما به آن پرداختیم- تا نرم‌افزارهای طراحی ویدئو مانند Premier  و حتی یکی از دم‌دستی‌ترین محصولات آن Adobe Acrobot که برای ذخیره‌سازی و ویرایش فرمت PDF همه‌ی ما بارها از آن استفاده کرده‌ایم. After Effects از نرم‌افزارهایی است که برای طراحی جلوه‌های ویژه و موشن‌گرافیک، حتی انیمیشن‌های ساده خیلی پرکاربرد است. البته این نرم‌افزار برای طراحی پروژه‌های ویدئویی حرفه‌ای با بودجه‌های بالا و گرفتن خروجی صنعتی کافی نیست و باید سراغ Premier بروید. اگر کارتان به متحرک‌سازی، شبیه‌سازی(مثلاً آناتومی بدن یا زلزله و ...)، تیزرهای تبلیغاتی، به‌خصوص در وب و ساختن برنامه‌های تلویزیونی هم مربوط می‌شود باز این نرم‌افزار ابزارهای کافی در اختیارتان می‌گذارد.

یادتان باشد که کار کردن با After Effects مثل کار کردن با فتوشاپ است. به این معنی که شما را از داشتن قوه تخیل و خلاقیت بی‌نیاز نمی‌کند. ولی ابزار قدرتمندی برای پیاده کردن ایده‌هایتان است.